Dân dã món chè kho

Vị bùi, thơm đậm đà cộng thêm chút quyện dẻo của đậu xanh, vị ngọt đượm của mật mía, hương bưởi phảng phất, vị nồng thơm của thảo quả, quế chi…tất cả đã đánh thức giác quan người thưởng thức món chè kho độc đáo của người Việt.

Ở nước ta chè kho là món ăn không phổ biến mấy, ngoài một số tỉnh như Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định…thì chè kho Bắc Giang cũng rất nổi tiếng. Là món ăn xuất hiện nhiều trong các ngày lễ tết của dân tộc, của làng quê, những lúc nông nhàn hay mùa vụ đã xong nhân dân lại làm chè kho cho cả gia đình thưởng thức sum vầy, quây quần bên nhau đầm ấm.

Các công đoạn làm chè kho cũng không quá cầu kỳ nhưng đòi hỏi phải có sự khéo léo và kinh nghiệm của người làm. Để có món chè kho thì nguyên liệu chính không thể thiếu được là đỗ xanh, chọn loại đỗ hạt mẩy, lòng vàng óng nhặt sạch đem ngâm trong nước chừng 4-5 giờ đồng hồ, mật mía hay đường, thảo quả, quế chi và hương liệu hoặc tinh dầu hoa bưởi.

Ngâm đỗ xanh đến lúc vỏ đã nở trương thì đãi sạch lớp vỏ bên ngoài bỏ đi, vớt hạt lòng vàng ra rá để ráo nước rồi trộn thêm chút muối cho đậm đà, đem vào nồi đồ như đồ xôi, sao cho hạt đỗ xanh nở bung và chín nhừ rồi bắc ra. Công đoạn tiếp theo là bỏ đỗ đã chín nhừ vào cối giã cho thật nhừ, nhuyễn và mịn dẻo quyện vào nhau.

Đem tất cả đỗ xanh đã giã vào nồi, bỏ thêm mật mía hay đường đã hòa tan rồi bắc lên bếp đun đều lửa, công đoạn này cần có  kinh nghiệm của người đầu bếp, điều chỉnh ngọn lửa sao cho cháy liu riu để nồi chè kho không bị cháy khê đồng thời dùng đũa cả quấy đều tay sao cho chè kho không bị đóng bánh, đóng hòn, quấy đến khi nào bốc hơi nước gần hết và nồi chè kho đặc quyện và sánh vào nhau là được, khi chuẩn bị bắc nồi chè kho xuống bếp người ta bỏ tinh dầu hoa bưởi, thảo quả, quế chi vào nồi quấy đều.

Sau khi chè kho đã được nấu xong ta múc ra đĩa và rắc một lớp hạt vừng rang lên trên lớp mặt vừa để trang trí vừa cho chè kho có phần thơm và béo ngậy. Cắt từng lát chè kho trên đĩa theo hình hoa thị, trông thật đẹp mắt, cuốn hút, chè kho nấu xong có màu vàng nhạt xen lẫn màu nâu, thưởng thức chè kho thường là lúc nguội sẽ ngon hơn.